پيمانكاران در خصوص نحوه پرداخت حق بيمه به دو دسته تقسيم مي‌شوند، يكي پيمانكاران مشمول مقررات طرح‌هاي عمراني و دوم پيمانكاران خارج از شمول اين مقررات. در قراردادهاي دسته اول كه قرارداد از محل اعتبارات دولت و با نظارت سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور تأمين مي‌شود، حق بيمه به صورت مقطوع 6/6 درصد تعيين شده، 6/1 درصد از صورت وضعيت پيمانكار كسر و 5 درصد از محل طرح و اعتبارات، تنظيم و توسط ذيحساب به حساب سازمان تأمين اجتماعي واريز مي‌شود. در اين قرارداد، حق بيمه را واگذارنده كار مي‌دهد و پيمانكار در طول پروژه هيچگونه تعهدي جهت پرداخت حق بيمه ندارد و فقط ليست را ارسال مي‌كند. واحدهاي بيمه‌اي تأمين اجتماعي نيز موظف هستند به محض تكميل اطلاعات، حداكثر ظرف مدت يك هفته اقدامات قانوني را در خصوص تعيين و تكليف مبالغ انجام دهند و صورتحساب مربوطه را صادر كنند.
در مورد قراردادهاي نوع دوم نيز سازمان در سال 77 با شركت‌هاي ساختماني به اين توافق رسيد كه به جاي نگهداري 5 درصد حق بيمه ماهانه طبق ضريب محاسبه شده، از كاركرد پيمانكار كسر و به حساب سازمان واريز شود. اين توافق در سال 78 توسط هيأت عمومي ديوان عدالت اداري نقض شد، ولي سازمان در صورتي كه بين كارفرما و پيمانكار توافق باشد، با پرداخت حق بيمه از طرف واگذارنده كار و ارسال ليست بدون وجه در طول دوره پيمان از طرف پيمانكار موافق است. مزيت اين قضيه براي پيمانكار و سازمان به اين صورت است كه مطالبات سازمان به موقع وصول مي‌شود و پيمانكار نيز هر موقع كه صورت وضعيت را دريافت مي‌كرد، حق بيمه از حساب او كسر مي‌شود و متحمل پرداخت جريمه هم نمي‌شود. در قراردادهاي غيرعمراني، دو مأخذ پيش‌بيني شده، يكي 7 درصد و ديگري 15 درصد. مي‌گويند در قراردادي كه با مصالح است، حدود 26 درصد دستمزد مشمول كسر حق بيمه مي‌شود و براساس مصوبه شوراي عالي تأمين‌اجتماعي، عدد 7 مبناي محاسبه قرار گرفته است. به اعتقاد برخي از كارفرمايان، تجهيزات و امكاناتي كه امروز در كارها استفاده مي‌شود، موجب شده اين عدد بيش از ضريب درصد حق بيمه دريافتي باشد.
درباره نحوه كسر 5 درصد سپرده نزد كارفرمايان در حين اجراي قرارداد توسط پيمانكاران نيز چون محاسبه حق بيمه به شكل مكانيزه است، حداقل زمان براي صدور مفاصاحساب شش ماه است يعني پيمانكاران با تأييد واگذارنده كار مي‌توانند گواهي شش ماهه را در خصوص مباني احتساب حق بيمه كه شامل ميزان ناخالص كل كاركرد و اينكه مصالح به عهده چه كسي بوده را از كارفرما يا واگذارنده كار اخذ كنند و به تأمين اجتماعي ارائه دهند تا تأمين اجتماعي ظرف شش ماه مفاصاحساب مربوطه را صادر كند. به اين طريق پيمانكاران به ميزان ناخالص كاركرد شش ماهه خود از ما مفاصاحساب مي‌گيرند و 5 درصد سپرده خود را آزاد مي‌كنند. به طور كلي، حق بيمه قراردادهاي پيمانكاري با در نظر داشتن تعهدات پيمانكار و واگذارنده كار در خصوص چگونگي تأمين مصالح، ماشين آلات و نيروي انساني موردنياز، مشخص مي‌شود. همچنين گفتني است كه سازمان تأمين اجتماعي در ضوابط بيمه پيمانها بازنگري كرده و تسهيلاتي را براي كارفرمايان و كارگران شاغل در برخي پيمانها در نظر گرفته است كه جزئيات آن از طريق شعب تأمين اجتماعي قابل دسترسي است.
